Malcolm Gladwell tarafidan yozilgan “David and Golliath” kitobi hayotimda chuqur iz qoldirgan va xatto amalda ko’p qo’llaganman. Ayniqsa Kanadaga immigratsiyada va farzandlarimga ta’lim jihatdan eng to’g’ri yo’l tanlashda (do’stlar, bu kitobni inglizcha nomini yozdim, chunki inglizchada o’qidim, boshqa tillarda bormi bilmayman, iltimos google’dan so’rab ko’ring). Kitobdagi asosiy fikr – qanday qilib katta imtiyozlarga ega bolmagan va oddiy bolgan insonlar katta muvaffaqiyatlarga erishadi va kuchli koringan taraf kuchsiz tarafga yutqizadi. Buni biz masalan sportda korishimiz mn, kopincha biz kutmagan jamoa yutib ketadi, yoki oddiy deb bilgan odamlarimiz birdaniga muvaffaqiyatli bop ketadi. Bu kitob yozuvchisi Malcolm Gladwellda menga yoqadigan taraf kitoblarida haqiqiy ilmiy tajribalarni misol keltiradi va odamlar bn ozi shahsan intervyu qiladi. Uni boshqa mashhur kitoblari ham bor, masalan Outliers, Blink kabi mashhur kitoblari bor, ammo menga eng kop tasir qilgani bu Dovud va Goliat kitobi bolgan, chunki bu kitobdagi fikrlarni hayotimga tadbiq qilganman va natijasi bolgan, shahsiy tajribalarimni video oxirida bolishaman, oldin esa asosiy hulosalar.
Kitobdagi 1chi fikr:
- Bizga qiyin va qarshi koringan vaziyatlarda ham noyob mahoratlarimizni ishlatib yutib ketishimiz mn.
- Bu yerda Gladwell misol beradi: Dovud ha Goliat hikoyasini, bu afsona bolishi mn, diniy hikoya bolishi mn uni aniq bilmayman, ammo juda ma’noli va hayotda isbotlangan hodisa.
- Yozuvchini aytishicha, bizda hayotda shunday vaziyatlar bolishi mn, boshida juda qiyin tuyilishi mn, masalan immigratsiyani ozi – ammo balki siz tilda yaxshisiz, balki oqishda yaxshisiz, balki boshqalar qilolmagan ishni qila olasiz yoki sohadasiz, qisqasi, siz kelgan joyingizda qaysi mahorat sizni boshqacha qilsa uni ishlatishingiz kk.
- Kitobdagi ikkinchi fikr: an’anaviy yoki hamma biladigan usullar bn bellashmang.
Kitobda menga yana Robert Dohrenwerd tarafidan aytilgan shu ibora juda yoqdi: Bronza davridagi jangchini ming qilichi bo’lsa va zo’r kurashishni bilsada, kichkina pistolet o’qiga bas kelolmasligi aniq. Va tarizga qarasak buni aniq korishimiz mn, bazan ananaviy usuldan ketish bizga foyda bermaydi va boshqacha yollarni qidirishimiz kk.
Inidana Jones.
- Bu kitobdagi 3chi fikrga boglanadi – Imtiyozsizlik imtiyoz bolishi mn. Bunga disleksik insonlarni misol qilib beradi. Disleksiklar miyyasidagi tugma bazi farqlilik tufayli tez oqiyolmaydi, boginlarni bir-biri bn aralshtiradi, ammo muvaffaqiyatli insonlarni kopi disleksik. Buni sababi esa, ular yaxshi oqiyolmagani uchun, insonlarni eshitish, tushunish, kuzatish orqali organadi va kopi juda yaxshi muomalaga ega boladi, yaxshi networking qila oladi. Milliarder Richard branson, Jamie Oliver dyslexic, shuningdek Ikea raxbari Ingvar Kamprad ham huddi shunday, va ularni ozini aytishicha vaqtida o’qiyolmagani va boshqacha yol qidirishga majburligi ularga yordam bergan.
- Kitobdagi 4chi fikr: imkonsizlik muvaffaqiyat uchun motivatsiya bolishi mn va aksincha oziga toq oilada katta bolish motivatsiyani tushirishi mn.
- Va oxirgi qiziqarli fikr: biz aytikku qiyinchiliklar aslida yordam berishi mn deb, osha qiyinchilikni me’yori togri bolishi kk ekan, chunki juda qiyin bolib ketsa ham odam tashlab yuboradi, ota osonida esa aytganimizdek motivatsiya qolmaydi.
- Bu yerda juda ajoyib misol bergan – shahsan men ozimda ham buni kuzatganman: bu katta va ota qiyin joyda yoki hovuzda kichik baliq bolish, yoki kichik hovuzda katta baliq bolish. Bazan agar biz qobiliyatimizni olchamasdan turib katta narsalarga kirsak yoki harakat qilsak bizga aksincha zarar berishi mn, masalan top universitetlar va ortacha universitetlar. Agar backgorund bolmasa top universal top sinfda eng yomon oquvchi bolishmi, yoki ortacha joyda yaxshi oqishmi. Va Gladwell misoliga kora Harvardga kirgan eng aqlli talabalar ham bu sababli u yerni tashlab ketadi va hatto sohasidan sovib ham ketadi, chunki biz ozimizni atrofimiz bn solishtiramiz, vaholanki biz organishimiz kk bolgan narsa ozimizni backgrounddi togri olchan ozimizga meyoriga qiyinchilik qoyish.
- Masalan biz Kanadaga kelgaimizda bizga aytishgandi, maktab va litseylarni reytingi boladi 1-10gacha va biz bn yangi kelgan oilalar maktabi 10 bolgan joylardan uy ijara olgan. Biz esa bolalarimiz uchun 6dan yuqori bolgan ammo 8dan oshmaydigan maktab qidirganmiz, chunki eng top maktabni oylang, Kanadalik oquvchilarni eng alochilari 1chi sinfdan boshlab oqishadi, raqobat katta bazan gifted bolalar ham bolishi mn, va biz yangi yangi kelganmiz. 8 ham yaxshi maktab, biz tehnologiyaga chuqurlashganini topganmiz, va farzandimiz uchun yetarlicha qiyin, ammo ota stresli bolmagan. Baholari ancha yuqori edi UFTga grantli kirdi oxiri, ki Kanadaga 15 yoshda kelsangiz bu oson emas, meni aytmoqchi bolganim oziga qoyib bersak balki eng eng 10lik maktablarni tanlab keyin stresga kirgan bolardi, va aslida u 10lik maktablarni oquvchilari ham baribir bir xil joyga kirdi. Agar farzandim yangi kelgan bolsaydi UFTni ham tavsiya qilmagan bolardim, yoki kamida darajasiga qaragan bolardim. Yani darajangizni holisona va togri olchash muvaffaqiyat uchun zarur.
- Yana bir menga yordam bergan narsasi, men klaviaturada xarf terishda Kanadaliklarchalik yaxshi emasman, buni boshqa videoyimdayam aytganman, buni har doim tan olganman. Ammi shuni ahamiyat berishni boshlaganman majlislarda ingliz hamkasblarim tez type qilib hamma notelarni olib otirishardi, emn esa eslab qolishim uchun note olishim shert emasdi. Chunki bizni talim sohamizda qayd etishni emas, yodlashni orgatishadi va biz yodlashga ustaroq bolamiz. Majlislarda yoki loyihalarda boshqalar notelariga qaraguncha men aytib bolardim, va bu shahsan ishimda menga yordam bergan va ular kabi tez yozib ozimni qiynash orniga togrisi xotira qobiliyatimni kop ishlatardim
Qisqasi, agar oqimagan bolsangiz bu kitobni oqishni tavsiya qilaman, togri sal uzunroq kitob, bazi uzun joylarini qoldirib ketishingiz ham mn, ammo umuman haqiqiy faktlar bn misol keltirilgan joylari juda qiziq. Agar sizni qiziqtirgan yoki sizga yoqqan boshqa kitoblar bolsa, izohlarda yozishingiz mn, kuzatib borayotganlarga alohida rahmatlar 🙂
0 Comments